Podstawy elektroniki dla początkującego modder'a
isbjorn
SPROSTOWANIE:Autor z sobie tylko znanych powodów stracił motywacje do tworzenia tego FAQ, a w gruncie rzeczy projekt ten przerósł go. Może w przyszłości zostanie on wskrzeszony, ale na razie się na to nie zanosi. Jeśli ktoś czuje się na siłach aby wprowadzić dodatki do tego tekstu to proszę o kontakt... Sad, but true ale oddam moją prace w dobre ręce, które odpowiednio się nią zaopiekują, póki ja nie odzyskam chęci do działania...
Każdy początkujący moder, któremu udało się np. wyciąć okienko w obudowie dochodzi do momentu w którym należałoby coś podświetlić. I tu zaczynają się problemy: "jak to podłączyć?", "co kupić?", "do czego to służy?" itd. itp. Dla wszytkich, którzy zabłądzili w elektronicznym buszu przeznaczony jest ten poradnik, który mam nadzieje pomoże wam.
TEORIA
Po krótce opisze tutaj najczęściej używane w elektroncie "moderskiej" elementy, nie ma się nad czym rozwodzić więc zaczynajmy:
DIODA LED
Jest to najczęściej używany w moddingu element świecący. Diody dostępne są w różnych kolorach (najczęściej: czerwonym, niebieskim, żółtym, zielonym, i białym chociaż spotyka się też diody np. pomarańczowe, fioletowe, srebrne czy UV, a nawet diody dwu- lub kilku- kolorowe), wielkościach (głównie 10mm, 5mm, i 3mm) i rodzajach: superjasne tzw. laser Led'y oraz normalne diody. Średni koszt diody super jasnej to około 4 zł, a normalnej 40 gr. Każda dioda (nielicząc dwu- i kilku- kolorowych) ma dwie nóżki: anode czyli + (zawsze jest to dłuższa nóżka - to do niej podłanczamy napięcie) oraz katode czyli - (krótsza nóżka - to tutaj podłancza się mase) . Diody dwu kolorowe mają już trzy nóżki. Ich umiejscowienie jest troche inne niż w przypadku diód jednokolorowych: nóżka środkowa (najdłuższa) to katoda (-), nóżka pośredniej długości to anoda dla jednego koloru, natomiast nóżka najkrótsza to anoda dla drugiego koloru.
http://www.allmark.republika.pl/elektronika/002.jpg
Kilka diód, które miałem akurat pod ręką
http://www.allmark.republika.pl/elektronika/symbol.JPG
Takim symbolem dioda oznaczana jest na schematach.
Diody zasilane są napięciem około 3 V (występują odchylenia w zależności od koloru diody np. diody niebieskie są bardziej prądożerne od białych) i wymagają natężenia prądu o wartości 20 mA albo 9 V (takich diód nie polecam gdyż razem z opornkiem mogą one "pożreć" nawet 1 W mocy !!!). W zasilaczu komputerowym występuje napięcie 3.3V ale dostęp do niego jest conajmniej utrudniony (złącze ATX) więc diody najczęściej podłanczane są pod 5 V - jak widać na pierwszy rzut oka jest to napięcie za duże przy którym dioda niechybnie sią spali, aby go obniżyć potrzebny nam jest...
REZYSTOR
Rezystor zwany także opornikiem, jest elementem elektronicznym mającym na celu obniżenie napięcia do wartości bezpiecznej dla odbiornika (np. diody led). Wyrużniamy dwa podstawowe rodzaje oporników: takie które mają wartość oporu ustawioną na stałe, oraz takie których wartość oporu możemy regulować czyli tzw. potencjometry (których swoją drogą też jest kilka rodzajów).
http://www.allmark.republika.pl/elektronika/003.jpg
Tutaj kilka rezystorów...
http://www.allmark.republika.pl/elektronika/006.jpg
A tu potencjometry...
Wartość opornika wyrażona jest w Ohmah. Same oporniki różnią się także wyglądem (w zależności od materiału z którego zostały wykonane) jak i oznaczeniami w co poniektórych opornikach znaleść możemy oznaczenie literowo-cyfrowe np. 1R5 (litera R używana jest zamiast przecinka), 1k (k - kilo - tysiąć), ale najczęściej spotyka się rezystory oznaczone kolorowymi paskami. Paski te z pozoru wydają się jakimś skomplikowanym szyfrem ale tak naprawde bardzo łatwo odczytać z nich wartość oporu danego rezystora. Z pomocą przyjdzie nam tutaj tabelka :
http://www.allmark.republika.pl/elek...a/oporniki.jpg
http://www.allmark.republika.pl/elektronika/rez1.JPG http://www.allmark.republika.pl/elektronika/rez2.JPG
Graficzne przedstawienie sposobu odczytywania
Sposób odczytywania jest następujący: jeżeli mamy np. opornik o oznczeniu: czerwony (2), pomarańczowy (3), brązowy (X10), złoty (5%) to wtedy: 23 (pierwszy i drugi kolor obok siebie) X 10 (trzeci kolor to mnożnik) = 230 Ohmmów. Dla rezystora z pięcioma paskami robi się to analogicznie tylko ze zamiast liczby 2 cyfrowej mamy 3 cyfrową.
PODSTAWOWE WTYCZKI ZASILACZA KOMPUTEROWEGO
WTYCZKA ATX
Wykorzystywane do zasilania płyty głównej. We wtyczce ATX znajduje się 20 przewodów.
http://www.allmark.republika.pl/elektronika/011.jpg
Tak to wygląda...
http://www.allmark.republika.pl/elektronika/012.jpg
... a tutaj z innego ujęcia.
WTYCZKA MOLEX
Używane do zasilania napędów optycznych, dysków twardych, a także nowszych kart graficznych. We wtyczce molex znajdują się cztery przewody. Do zasilania stacji FDD używane jest mniejsza wersja molexa mająca taki sam układ przewodów/napięć.
CZERWONY - napięcie 5 V
CZARNY 1 - masa
CZARNY 2 - masa
ŻÓŁTY - 12 V
http://www.allmark.republika.pl/elektronika/009.jpg
Wtyczka molex męska...
http://www.allmark.republika.pl/elektronika/008.jpg
... i żeńska...
http://www.allmark.republika.pl/elektronika/010.jpg
... oraz ich "mniejszy" brat!
CZTEROPINOWE WTYCZKA ATX 2
Używane do zasilanie dodatkowych elementów (w szczególności procesora) nowszych płyt głównych. We wtyczce znajdują się 4 kable.
ŻÓŁTY 1 - 12 V
ŻÓŁTY 2 - 12 V
CZARNY 1 - masa
CZARNY 2 - masa
http://www.allmark.republika.pl/elektronika/015.jpg
WTYCZKA AUX
Używane jako dodatkowe zasilanie nowszych pod procesory AMD oraz prawie wszystkich płyt pod procesory Pentium 4.
http://www.allmark.republika.pl/elektronika/013.jpg
WTYCZKA S - ATA
Używane do zasilania dysków twardych w standardzie Serial ATA.
POMARAŃCZOWY - 3 V
CZERWONY - 5 V
CZARNY - masa
ŻÓŁTY - 12 V
INNE WTYCZKI WYKORZYSTYWANE W KOMPUTERZE
USB
Można go wykorzystać do zasilania użądzeń wymagających napięcia 5 V maxymalne obciążenie dla jednego portu USB wynosi 500mA.
http://www.allmark.republika.pl/elektronika/017.jpg
Wtyczka USB typu A i B.
PS/2
Najczęście to do niego podłączona jest myszka oraz klawiatura - więc można je wykorzystać przy podświetlenia jej.
PRAKTYKA
Dobra, więc część teorytyczną (czyli to co najnudniejsze) mamy już za sobą... Pora wziąść się za coś o wiele ciekawszego. Na początek zaczniemy od czegoś prostego czyli:
PODŁĄCZANIE DIÓD
"Jak podłączyć diody???" to pytanie bardzo często przewija się przez forum. A tak naprawdę podłączanie diód to nic trudnego. Potrzebne nam będą:
- Dioda LED
- opornik
- lutownica
- troche cyny
- troche kabli (telefoniczny np.)
- taśma izolacyjna/ coś czym będziemy mogli cały układ zizolawać.
Zaczne od najtrudniejszej rzeczy - dobrania odpowiedniego opornika dla diody. Tak na dobrą sprawe to najlepiej gdy kupujemy diody w sklepie poprosić sprzedawce o dobranie oprnika tak by diode można bezpiecznie podłączyć pod napięcie 5 V. Z moich doświadczeń wynika że do poprawnej pracy diody super jasnej niebieskiej potrzebny jest opornik w przedziale 200 - 300 Ohmów, ja używam oporników 270 Ohmowych i narazie wszystko jest ok. Jednak należy tutaj uważać gdyż jeśli opornik będzie za słaby to wtedy dioda może pujść z dymem... Jeśli opornik będzie za mocny to dioda nie zaświeci wogule albo będzie świecić słabiej niż normalnie (da się to skontrolować używająć baterii 3 V). Jeśli etap doboru opornika mamy już za sobą to zaczynamy prace. Bierzemy diode i do jej DŁUŻSZEJ nóżki dolutowywujemy opornik tak jak pokazano to na rysunku/zdjęciu. Teraz dolutowywujemy do każdej z nóżek po kawałku kabla (długość w zależności od miejsca gdzie chcemy diode umieścić). Ostatnią czynnościa którą TRZEBA wykonać jest dokładne zizolowanie każdej z nóżek (KAŻDEJ OSOBNO) np. taśmą izolacyjną, albo koszulką termokurczliwą. Nadchodzi chwila prawdy - odnajdujemy w komputerze wolną wtyczke molex i wkładamy kabelek przylutowany do anody (nóżka z opornikiem) do dziurki od czerwonego kabla z zasilacza, zaś ten przylutowany do katody (ta nóżka bez opornika) do dziurki od czarnego. I co? Świeci? Jeśli tak to gratulacje! Jeśli nie to sprawdź czy nóżki/kable są dokładnie zizolowane albo czy nie zrobiłeś tzw. zimnych lutów.
PODŁĄCZANIE WIĘKSZEJ ILOŚCI DIÓD
Można to wykonać na dwa sposoby - równolegle albo szeregowo. Ja osobiście preferuje metode równoległą ale dla tych którzy chcieli by spróbować czegoś innego opisze także połączenie szeregowe.
POŁĄCZENIE RÓWNOLEGŁE
Do każdej diody lutujesz opornik i kabelki. Gdy wszystko będzie już gotowe łączysz kable idące od anod (nóżka z oprnikiem) od wszystkich diód ze sobą (można je polutować, można po prostu skręcic) tak samo postępujsz z kablami idącymi od katod (krótszych nóżek). Wszystko podłanczasz tak jakbyś to robił z jedną diodą. Zaletą takiego układu jest to że od razu wiemy z którą diodą jest coś nie tak, a wadami: konieczność montowania opornika do każdej z diód i masa kabli od nich sie rozchodząca.
http://www.allmark.republika.pl/elek...rownolegle.jpg
POŁĄCZENIE SZEREGOWE
Tak zwane plus do minusa - słowa te dokładnie odzwierciedlają wygląd takiego połączenia. Po prostu "koniec jednego odbiornika (w tym przypadku diody) staje się końcem drugiego, inaczej wytłumaczyć tego nie umiem, ale rysunek na pewno naprowadzi was ma dobrą droge. Zaletą takiego połączenia jest to że dobierając odpowiednią ilośc diód (zazwyczaj 4 na 3V) i podłąnczając taki zestaw pod 12 V (żółty w molexie) nie potrzeby\ujemy opornika!!! Wadą natomiast to że jeśli jedna z diód nie będzie działać to reszta niestety też, a diody świecą coraz słabiej proporcjonalnie do ich miejsca w szeregu.
http://www.allmark.republika.pl/elek.../szeregowo.jpg
DODAWANIE WŁĄCZNIKA/WYŁĄCZNIKA
Czasami zdaża się że podświetlenie lub np. wentylator chcemy włączyć tylko wtedy gdy nam to pasuje. Wtedy z pomocą przychodzi nam niepozorny przełącznik. Rodzajów przełączników jest wiele że pozwole sobie wspomnieć tylko o dzwigieńkowych i przyciskowych. Każdy przełącznik powinien mieć 3 lub 6 nóżek (mowa o dwupozycyjnych). Sposób ich montażu jest naprawdę prosty: do nóżki środkowej podłączamy napięcie (dolutowywując kabelek) odpowiednie dla naszego odbiornika a do którejś ze skrajnych nóżek (dolnej lub górnej) plus odbiornika np. kabelek idący od anody diody. Rysunek:
http://www.allmark.republika.pl/elek...rzelacznik.jpg